در مورد معناى کلمه «رسّ» دو احتمال وجود دارد;

احتمال اوّل این که: کلمه «رسّ» به معناى چاه است، و از آن جا که این قوم لجوج ـ همان گونه که خواهد آمد ـ پیامبرشان را در چاه عمیقى انداخته و با شکنجه او را کشتند به اصحاب الرس مشهور شدند.

احتمال دیگر این که: عرب به آثار کمى که از چیزى باقى مى ماند رسّ مى گوید، و با توجّه به این که بعد از هلاکت این قوم لجوج آثار اندکى از شهرهاى آنها باقى ماند به آنها اصحاب الرسّ گفتند.

در مورد این که اصحاب الرس چه کسانى بوده اند، در میان مفسران قرآن اختلاف نظر وجود دارد و احتمالات زیادى مطرح شده است. ولى طبق روایات موجود از حضرات معصومین(علیهم السلام) آنها جمعیّتى بودند که در شامات و احتمالاً شمال یا غرب ایران(1)، زندگى مى کردند و داراى دوازده شهر آباد، کشاورزى پررونق و زندگى خوبى بودند، امّا عیوب بزرگى هم داشتند; از جمله این که درخت صنوبر قدیمى بسیار بزرگى داشتند که آن را مى پرستیدند و در مقابلش به سجده مى افتادند. شبیه این فکر خرافى، هم اکنون نیز گاه در گوشه و کنار به چشم مى خورد برخى در کنار درختان کهنسال شمع روشن مى کنند و یا به آن دخیل مى بندند و حتّى به آن متوسّل مى شوند! متأسّفانه خرافات در همه زمانها بوده و عدّه اى از مردم را فریفته است و اصحاب الرّس هم در دام خرافات گرفتار بوده اند. آرى، آنها در مقابل درخت صنوبر گریه و ناله مى کردند و حتّى براى آن قربانى مى نمودند! چیزى نگذشت که بذر این درخت را در جاهاى دیگر نیز کاشتند و درختان صنوبر کوچکترى سبز شد. این گونه بود که صنوبر بزرگ شد خداى بزرگ و صنوبرهاى کوچک، خدایان کوچک تر! آنها حتى اجازه نمى دادند از نهر آبى که پاى درختان صنوبر مى رفت کسى استفاده کند، زیرا آن را مخصوص خدایان خود مى دانستند!

آنها معتقد بودند که چون صنوبر بزرگ عمرى طولانى دارد و نسبت به سایر درختان مخصوصاً درختان صنوبر بیشتر عمر کرده، حتماً خداست و لایق عبادت، و لذا او را مى پرستیدند. در حالى که بطلان این عقیده روشن است، چرا که درختان طویل العمر در جهان زیادند، در یکى از کتابهاى دائرة المعارف مى خواندم که در بعضى مناطق دنیا درختى وجود دارد که بیش از هزار سال عمر کرده، و ارتفاع آن پنجاه متر، و قطر پایین درخت دوازده متر است! این درخت آن قدر بزرگ و باعظمت است که اگر آن را ببرند از چوبهاى آن مى توان تمام خانه هاى یک دهکده را ساخت. عظمت این مخلوقات باید ما را به سمت خالق و آفریننده آن رهنمون شود. خالقى که دانه کوچک این درخت پهناور را در زیر خاک قرار داد، و شرایط نمو و رشد آن را فراهم نمود، و آن را رشد داد تا به این عظمت رسید.

ادامه دارد...